تعدد سرویس‌های جاسوسی رژیم صهیونیستی در اسامی و مأموریت‌های مختلف نشان دهنده حجم توجه ویژه سرکردگان این رژیم به جمع‌آوری اطلاعات جاسوسی است، این اعتقاد از زمان اعلام موجودیت رژیم صهیونیستی وجود دارد که این سرویس‌ها زیر ساخت‌های اولیه تشکیل حاکمیت اسرائیل هستند و اهداف توسعه‌طلبانه این رژیم را محقق می‌کنند. با وجود کوچک بودن حجم سرزمین‌های اشغالی، سرویس‌های امنیتی و جاسوسی این رژیم با بودجه‌های بسیار هنگفت و ساختاری بسیار بزرگ تر از کشورهای پیرامونی آنها در منطقه فعالیت می‌کنند. این موسسات جاسوسی تلاش گسترده‌ای برای تضعیف کشورهای پیرامونی وکمک به رژیم های استبدادی و فاسد به کار می گیرند.

قسمت اول: الگوی جاسوسی انگلیسی‌ها چگونه موساد را بوجود آورد؟

فصل دوم:
تشکیلات سازمانی سرویس‌های جاسوسی اسرائیل
بعد از تحولات صحنه‌ای که سرویس‌های جاسوسی اسرائیل با آن مواجه بود، عملکرد آنها در برخی مناطق همراه با قصور و در برخی مراحل با پیروزی‌های همراه بود، نقشه نهایی و مشخص این سرویس‌ها در راستای تحقق اهداف مبنایی که هدف اصلی تشگیل آنها را شکل می داد، ترسیم شد. این نقش متناسب با حجم تحولات گسترده‌ای بود که جهان در ابعاد تکنولوژی و فناوری‌های نو پا مواجه شده بود.
سرویس‌های جاسوسی اسرائیل تنوع زیادی پیدا کرده و وجه تمایز میان آنها در زمینه ماهیت مأموریت‌ها و حجم نقش ایفا شده از سوی آنها بنا به ماهیت مؤسسات وابسته به آنها در ابعاد نظامی (ارتش) یا سیاسی (وزارت خارجه ) یا امنیتی (پلیس ) شکل گرفت.

سرویس‌های جاسوسی و جمع‌آوری اطلاعات در رژیم صهیونیستی در حال حاضر پنج سرویس هستند که عبارتند از:
1-    سرویس اطلاعات نظامی (‌امان)
2-    سرویس اطلاعات داخلی - امنیت عمومی (شاباک )
3-    سرویس مأموریت‌ها و عملیات‌های خارجی (موساد )
4-    مرکز مطالعات سیاسی وزارت خارجه (مماد)
5-    مرکز اطلاعات پلیس اسرائیل.

ماهیت تولیدات سرویس‌های جاسوسی
تولیدات هر یک از سرویس‌های جاسوسی اسرائیل بر اساس شاخص‌هایی که در چارچوب فعالیت آنها وجود دارد ، با یکدیگر متفاوت است ، با این وجود می‌توان گفت که سه رویکرد اساسی در ماهیت تولیدات اطلاعاتی اسرائیلی‌ها بر اساس مأموریت‌های محوله وجود دارد که عبارتند از:
1-    اطلاعات جاسوسی لازم برای تدوین سیاست‌های کلی و اتخاذ تصمیمات سرنوشت‌ساز در سطوح استراتژیک سیاسی و نظامی. در این عرصه سرویس‌های اطلاعاتی واقعیت‌های سیاسی و استراتژیک را در برابر صاحب‌نظران و تصمیم‌سازان قرار می‌دهند تا آنها بتوانند با تهدیدات مختلف به‌ ویژه تهدیدات متعلق به حجم توانمندی‌های نظامی دشمن تقابل داشته باشند.

2-    اطلاعات نظامی لازم برای ایجاد تاکتیک‌های نیروهای امنیتی و نظامی. این اطلاعات می‌تواند شامل جمع‌آوری اطلاعات دقیق از مراکز فرماندهی و اماکن نصب موشک‌های دشمن باشد ، به گونه‌ای که عملیات انهدام و هدف قرار گرفتن آنها را تسهیل بخشد. همچنین جمع‌آوری اطلاعات دقیق برای قادر ساختن نیروهای ارتش و پلیس اسرائیل در سرکوب حملات دشمن و بازداشت عناصر حاضر در عملیات ها را می توان از دیگر موارد در این بند برشمرد.

3-    اجرای عملیات مبارزاتی و سرکوب عملیات‌های دشمن. در این زمینه می‌توان به انجام حملات محرمانه با سلاح‌های غیر کلاسیک بر ضد دشمن تا سرکوب اقدامات دشمنان بر ضد اسرائیل یا کشف و شناسایی فعالیت های جاسوسی آنها اشاره کرد.

با بررسی تقسیماتی که به آن ها اشاره شد می‌توان فعالیت‌های اطلاعاتی رژیم اسرائیل را به دو دسته اساسی تقسیم کرد:
1-    مأموریت‌های اطلاعاتی کلاسیک: این مأموریت‌ها شامل مأموریت‌های سنتی است که هر سرویس جاسوسی در دنیا آنها را انجام می‌دهد.
2-    مأموریت‌های اطلاعاتی تأثیرگذار: در این زمینه سرویس‌های جاسوسی به عنوان نیروهای مبارز شرکت‌کننده در جنگ ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. این موضوع البته در رابطه با بخش‌هایی است که مرتبط با اطلاعات تاکتیکی و عملیاتی هستند.
 
همچنین عملیات جمع‌آوری اطلاعات امنیتی و مهم از کشورهای دیگر یکی از مهم‌ترین مأموریت های سرویس‌های جاسوسی اسرائیل است. این سرویس‌ها موظف هستند اطلاعات جاسوسی ارزشمند در رابطه با فضای استراتژیک پیرامون اسرائیل و ارزیابی‌های خود در این رابطه را به سطوح سیاسی ارجاع دهند تا آنها بتوانند تصمیمات لازم را در ابعاد امنیتی و سیاست خارجی اتخاذ کنند. نکته مهم این است که اطلاعات مذکور باید شامل خطرات فوری و آینده پیرامونی اسرائیل در منطقه خاورمیانه باشد ، علاوه بر این که این اطلاعات نباید بر اساس اوضاع داخلی سرزمین‌های اشغالی تهیه شود.

این ارزیابی ها دست کم سالیانه یک بار به کابینه اسرائیل ارائه می‌شود و تحت عنوان "ارزیابی‌های سالیانه سرویس‌های جاسوسی اسرائیل" معرفی می‌شود. البته روال تدوین این گزارش‌ها و مسائل مربوط به موضوعات طرح شده در آنها به صورت متوالی در طول سال برای نخست وزیر توضیح داده می‌شود. این توضیحات ممکن است از طریق اسناد اطلاعاتی یا گزارش‌های مختلف یا ابزارهای جایگزین دیگر صورت گیرد.

ساختار سرویس‌های جاسوسی اسرائیل
در رابطه با ساختار اداره سرویس‌های جاسوسی اسرائیل توجه به این نکته لازم است که امان بزرگترین سرویس جاسوسی اسرائیل در بین سرویس‌های دیگر به شمار می‌رود ، امان در زمینه شنود و گرفتن تصاویر هوایی و بررسی ها و مأموریت های ویژه از دیگر سرویس‌های جاسوسی قدرتمندتر است.

موساد و شاباک در ابعاد انسانی دارای برجستگی بیشتر هستند. این موضوع در زمینه جذب عناصر جاسوس و انجام تحقیقات لازم در رابطه با جاسوس ها و عملیات پیش دستانه و عملیات اجرایی ویژه قابل توجه است. موساد پتانسیل خاص در رابطه با عملیات محرمانه خارج سرزمین‌های اشغالی دارد، ولی شاباک از این پتانسیل در عملیات داخل اراضی تحت اشغال صهیونیست‌ها بهره‌مند است.
 
مبحث اول: سرویس اطلاعات نظامی "امان"
این سرویس وابسته به ستاد مشترک ارتش رژیم صهیونیستی بوده و مأموریت اصلی آن اقدامات امنیتی و جاسوسی به نفع ارتش و دیگر سازمان‌های رسمی اسرائیل است که در زمینه امنیت و مناسبات خارجی فعالیت می‌کنند. عرصه اصلی فعالیت‌های این سرویس جاسوسی محیط استراتژیک پیرامون اسرائیل است و معمولاً یکی از افسران صهیونیستی با درجه ژنرال ریاست آن را بر عهده دارد. از مدت‌ها پیش فعالیت‌های این مؤسسه در نوار غزه و کرانه باختری محدود شده است. همچنین به نظر می‌رسد این فعالیت‌ها در عضوگیری جاسوسان در داخل مناطق تحت سلطه خود نیز بسیار محدود است ، چرا که این سرویس جاسوسی نقش بزرگی در عملیات جاسوسی الکترونیکی و شنود چه در سرزمین‌های اشغالی فلسطین و دولت‌های مجاور رژیم صهیونیستی دارد.
این سرویس جاسوسی از لحاظ اداری و ساختاری مستقیماً زیر نظر رئیس ستاد ارتش اداره می‌شود که وی نیز وابسته به وزیر جنگ اسرائیل است که بخشی از کابینه رژیم صهیونیستی به شمار می‌رود.

اول: تأسیس امان
در نیمه اول سال 1948 فرمانده‌ نیروهای عملیات ارتش آن زمان یعنی یغال یدین مأمور تشکیل سرویس اطلاعات نظامی شد. این سرویس در آن زمان وابسته به شعبه عملیات بود و مأموریت آن جمع‌آوری اطلاعات نظامی جهت آماده‌سازی برای انجام حملات نظامی و از بین بردن رویکردهای جاسوسی و نظارت بیشتر برای شنود بود.

بعد از جنگ 1948 این اعتقاد در میان نظریه‌پردازان نظامی و سیاسی اسرائیل ایجاد شد که سرویس‌های اطلاعاتی ابزار دفاع از اسرائیل به شمار می‌رود. بنابراین دیدگاه سرویس‌های مذکور در سایه غیاب عمق استراتژیک جغرافیایی می‌توانند عرصه‌های مبارزاتی را از مجتمع‌های مسکونی دور نگه دارند ، این در حالی بود که اعلام قبلی در رابطه با آغاز جنگ قریب‌الوقوع برای اسرائیل بسیار پراهمیت است.

در سال 1949 در چارچوب احیای ساختار اطلاعات نظامی اسرائیل، تصمیم گرفته شد که به بخش اطلاعات بخش مستقلی در داخل اداره عملیات واگذار شود و این بخش زیر نظر افسران اطلاعاتی در یگان‌های مختلف درآید. مأموریت این افسران تعیین شده و رئیس اطلاعات گزارش‌های خود را به جای رئیس بخش عملیات  به صورت مستقیم به رئیس ستاد ارتش تحویل می‌دهد.

سازماندهی ارتش اسرائیل در سال‌های بعد از تشکیل رژیم صهیونیستی زیاد طول نکشید و بخش اطلاعات نیز به نیروهای اسرائیلی اضافه شد. در دسامبر سال 1953 به بخش اطلاعات جایگاه یک شعبه مستقل در سیاست ستاد ارتش داده شد. در همین زمان ساختار انگلیسی ارتش اسرائیل به ساختار فرانسوی تغییر پیدا کرد. ساختاری که متشکل از چهار شعبه بود که در آن موقعیت مستقلی برای سرویس‌های اطلاعاتی لحاظ شده بود. در زمانی که بخش اطلاعات در ارتش به یک شعبه در ریاست ستاد تبدیل شد ، حجم نیروهای حاضر در این شعبه از 1000 نفر فراتر نمی‌رفت. در آن زمان حدود 200 افسر و و سرباز در بخش اطلاعات ریاست ستاد مشترک فعالیت می‌کردند و حدود 600 تن دیگر نیز در یگان‌های مختلف این نیروها قرار داشتند.

شعبه اطلاعات نظامی در آن زمان بخش‌های مختلفی داشت که عبارتند از:
1-    بخش جمع‌آوری اطلاعات که مسئولیت راه‌اندازی یگان‌های جمع‌آوری اطلاعات و ارائه دستورالعمل‌های لازم به آنها را بر عهده داشت.
2-    بخش جستجوها و بررسی ها که شامل کرسی‌های سیاسی ،نظامی ،میدانی ،و فنی بود.
3-    بحث امنیت میدانی که مسئولیت فعالیت‌های محرمانه در داخل ارتش را عهده‌دار بود.
4-    بخش برنامه‌ریزی و عملیاتی ویژه.

دوم: مهم‌ترین مأموریت‌های "امان"
مهم‌ترین مأموریت‌های امان را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:
1-    تهیه اطلاعات امنیتی و جاسوسی برای سرکردگان رژیم صهیونیستی و فرماندهان ارتش که می‌تواند شامل ارزیابی از نیروها و توانمندی‌های دشمن ، شناسایی نقاط ضعف و قدرت دشمن و تلاش برای کشف اهداف و انگیزه‌های دشمن در قبال اسرائیل باشد.
2-    اعلام هشدارها به سطوح سیاسی و نظامی در رژیم صهیونیستی نسبت به نتایج بروز جنگ و احتمال اجرای عملیات شهادت‌طلبانه بر ضد رژیم صهیونیستی و ارائه گزارش‌های امنیتی ، نظامی و سیاسی به آنها به صورت دائمی.
3-    تلاش برای کمک‌رسانی به ارتش و یگان‌های ارتش از طریق اطلاعات جاسوسی مورد نیاز در عرصه مبارزات برای بهبود عملکرد بخش‌ها و یگان‌های مختلف مبارزاتی.
4-    تحلیل و بررسی اطلاعات جاسوسی و انجام دادن آنها به مراکز تصمیم‌سازی برای بهبود سطح فهم آنها از وقایع جهت اتخاذ مناسب‌ترین تصمیمات.
5-    اعلام انگیزه‌های دشمنان اسرائیل برای دستیابی به سلاح‌های غیرکلاسیک به سرکردگان رژیم صهیونیستی.
6-    اجرای برخی مأموریت‌های ویژه اطلاعاتی.
7-    توسعه توانمندی‌های تکنولوژی در زمینه جمع‌آوری اطلاعات از طریق نفوذ الکترونیکی و فناوری‌های پیشرفته جاسوسی.
8-    ارائه کمک‌های تبلیغاتی و رسانه ای مناسب به ناظر نظامی که مأموریت‌های وی به شرایط عمومی بستگی دارد.
9-    حمایت از امنیت اطلاعات در ارتش رژیم صهیونیستی.

 
سوم: اهمیت سرویس جاسوسی امان
اهمیت سرویس جاسوسی امان را می‌توان در مأموریت‌های واگذار شده به این سرویس درک کرد ، لذا مشکل است که کسی بتواند حجم گسترده اطلاعات جاسوسی که امان برای سرکردگان رژیم صهیونیستی فراهم می‌کند را منکر شود. با توجه به این مأموریت‌ها می‌توان گفت که امان یک تافتة جدابافته در داخل ارتش اسرائیل به شمار می‌رود ، چرا که مأموریت‌های اجرایی بزرگی بر دوش آن گذاشته می‌شود که یگان‌های مختلف آن، از طریق جمع‌آوری و تحلیل اطلاعات، این مأموریت ها را انجام می‌دهند. علاوه بر اینها مأموریت‌های تکنولوژیک و اجرایی دیگری نیز از سوی این نیروها انجام می‌شود. به‌ این‌ ترتیب امان بیشتر شبیه یک نیروی مستقل مانند نیروی هوایی در ارتش است که البته در زمینه اطلاعات فعالیت می کند. امان با کمک سرویس های اطلاعاتی دیگر پتانسیل اساسی در داخل مجموعه اطلاعات اسرائیل را فراهم می‌آورد تا ارزیابی‌های اطلاعاتی رژیم اعلام شود. این بخش تنها ارگانی است که مأموریت بررسی تمامی عناصر ارزیابی‌های اطلاعاتی را بر عهده دارد و می‌تواند آنها را فیلتر کرده و گزارش اطلاعاتی فراگیر و کاملی ارائه دهد. این در حالی است که یگان‌های مطالعاتی در سرویس‌های جاسوسی دیگر ، گزارش‌های اطلاعاتی در زمینه‌های دیگر را بررسی می‌کند ، اما لزوما بخشی از فعالیت‌های سرویس‌های جاسوسی مختلف ، در تمامی زمینه‌ها مرتبط با یکدیگر است.

ادامه دارد....